Gezamenlijke decreten en ordonnanties van 16 mei 2019: duwtje in de rug voor de openbaarheid van bestuur

Net voor het einde van de vorige legislatuur keurde het Brussels Parlement twee basisteksten goed die de openbaarheidsverplichtingen van de Brusselse gemeentebesturen versterken. Samen vormen ze een nieuw ‘pakket’ inzake openbaarheid, met als doel het gemeentebestuur aan te passen aan een maatschappij die alsmaar grotere eisen stelt qua transparantie van de werking van openbare instellingen.

De twee onderzochte ordonnanties vormen samen een nieuw ‘pakket’ inzake openbaarheid, dat de transparantie van het bestuur zal versnellen. De ordonnantie openbaarheid bundelt alle bepalingen en verduidelijkt het toepassingsgebied van die bepalingen voor alle bestuurlijke overheden die samen meewerken aan het beheer van het openbaar belang op lokaal niveau. De CTB zal vanaf nu niet alleen een advies verstrekken maar wordt een echte actor in het kader van de procedure, met uitgebreide onderzoeksbevoegdheden en beslissingen die voortaan dwingend zullen zijn.

In de praktijk zullen de gemeenten vaker verplicht zijn om bestuurlijke documenten te bezorgen en zullen zij onderworpen zijn aan meer verplichtingen inzake openbaarheid. Deze hervorming vormt dus een duwtje in de rug voor de openbaarheid van bestuur.

Gelukkig gaan de nieuwe verplichtingen gepaard met de komst van een nieuwe actor, wiens taak het zal zijn om de scherpe kantjes eraf te halen en conflicten te vermijden: de Brusselse ombudsman. Aandachtige lezers zullen trouwens hebben vastgesteld dat een beroep bij de ombudsman de procedure kan onderbreken, zodat burger en bestuur de dialoog kunnen hervatten zonder dat het tot dwingendere maatregelen hoeft te komen. In dat kader lijdt het geen twijfel dat de ombudsman een onmisbare actor zal worden.

Er riskeren zich echter bepaalde problemen voor te doen, die de taak van de bestuurlijke overheden moeilijker zullen maken. Sommige burgers zullen bijvoorbeeld te pas en te onpas hoogdringendheid inroepen opdat de bestuurlijke overheden hun aanvraag sneller zouden behandelen. De bestuurlijke overheden zullen waakzaam moeten zijn en enkel met spoed de aanvragen behandelen die terecht dringend zijn, met inachtneming van de bepalingen en procedures in de ordonnantie openbaarheid. Het is ook mogelijk dat bepaalde gemeentelijke vzw’s machteloos zullen staan tegenover vragen die geen betrekking hebben op hun gebruikelijke activiteiten.