Het aanplanten van fruitbomen in de openbare ruimte om de genetische diversiteit van fruit aan te moedigen, aangepast aan de gevolgen van de klimaatverandering
In het kort
- Gemeente(n): Vorst (ARBRES en KleinPetitFruit) en Sint-Gillis (KleinPetitFruit).
- Onderwerp: Project ARBRES – participatief actieonderzoek met de steun van Innoviris.
- Thema’s: biodiversiteit en duurzame voeding.
- Doel: een genetische diversiteit van fruit ontwikkelen die aangepast is aan de gevolgen van de klimaatverandering.
- Begunstigde(n): de inwoners van de gemeente.
- Budget: budget ARBRES: 198.000 over 3 jaar, wat het hele onderzoeksproject omvat, inclusief onder andere de aanplant van de proefboomgaard (€ 15.000), het onderzoek naar de impact van bodemverontreiniging op fruit (€ 12.500) en het loon van een co-onderzoeker gedurende 3 jaar. De kosten voor bodemanalyses voorafgaand aan het planten van fruitbomen (het vastgestelde protocol naar aanleiding van het onderzoek in het kader van het ARBRES-project) bedragen € 25 per gemengd monster voor een oppervlakte van 10 meter, op kosten van de gemeente.
Budget KleinPetitFruit: In totaal 135.000 euro / 2 jaar (81.000 personeel/54.000 werkingskosten)
- Eventuele subsidie(s): project ondersteund in het kader van de Innoviris CoCreate projectoproep (voor ARBRES), en subsidies van de projectoproep Klimaatactie van Leefmilieu Brussel (KleinPetitFruit).
- Partner(s): ARBRES: Vorst, Ukkel, Leefmilieu Brussel, Velt vzw en Centre d'Ecologie Urbaine / KleinPetitFruit: diensten duurzame ontwikkeling Sint-Gillis en Vorst, Foyer du Sud, Centre d'Ecologie Urbaine, Buumplanters vzw en Velt vzw.
- Bestreken periode: project ARBRES: van februari 2021 tot maart 2024 / project KleinPetitFruit: van maart 2023 tot maart 2025.
Proces en doelstellingen
Tegen de achtergrond van de klimaatverandering is er dringend behoefte aan nieuwe fruitbomen in de stad om de biodiversiteit en voedselonafhankelijkheid te bevorderen. Een aantal vragen dringen zich op:
Welke fruitbomen gedijen goed in een stedelijke omgeving? Hoe plant je de juiste boom op de juiste plek?
- Er kunnen verschillende soorten worden getest, naargelang de bodemstructuur, de beschikbare ruimte, de stedenbouwkundige voorschriften, enz.
Is het fruit dat in steden groeit vervuild?
- Het is belangrijk om voor het planten een bodemanalyse uit te voeren op elke gewenste aanplantplaats (samenwerking met ULB; zie de cijfers voor KleinPetitsFruits hieronder).
Hoe kunnen stedelijke fruitbomen goed verzorgd en onderhouden worden? Hoe kan de oogst op een solidaire manier worden georganiseerd, verwerkt en verdeeld?
- Het is belangrijk om de aanwonenden vanaf het begin bij het project te betrekken, al bij het planten van de fruitbomen (participatief actieonderzoek), evenals de medewerkers van de gemeente die vervolgens een deel van de locaties en de fruitbomen zullen onderhouden.
- Er is een opleiding nodig voor het groen personeel + het planten in de herfst/winter.
- De bevolking moet de vruchten kunnen plukken van het geproduceerde fruit.
Resulta(a)t(en) en impact
Ervaring van de gemeente Vorst met het ARBRES-project op haar grondgebied:
- Terbeschikkingstelling van de openbare ruimte voor de ontwikkeling van genetische diversiteit van fruit: ontwerp, aanplant en beheer van een proefboomgaard (54 hoogstamfruitbomen van 54 verschillende variëteiten) in het Bemptpark in samenwerking met de groendienst.
- Beheer van de hoogstamboomgaard in de gemeenschappelijke tuin van de Olieslagerij en proef met gedeeld beheer.
- Continue opleiding voor de groendienst.
- Inpassing van de fruitboomkwestie in het opleidingsprogramma voor ecologisch onderhoud van groene zones: beroepsopleiding in ontwikkeling met de Mission Locale van Vorst.
- Opstellen van een protocol voor bodemonderzoek en het in kaart brengen van “bewerkbare” gronden in Vorst, in samenwerking met het Laboratoire d'écologie végétale van de ULB.
- Verdere aanplanting van fruitbomen in de gemeente met het oog op stedelijke veerkracht (in lijn met het klimaatactieplan - actie 24).
- Uitvoering van het project “KleinPetitFruit” dat gesubsidieerd wordt in het kader van de projectoproep Klimaatactie 2022.
Ervaring van de gemeenten Sint-Gillis en Vorst voor het project KleinPetitFruit:
- Opzetten van een eenvoudig protocol voor bodemanalyse voorafgaand aan het planten, in samenwerking met Thomas Drouet (ULB):
- Er werden 71 monsters geanalyseerd van in totaal 26 locaties. 10 monsters (14%) waren problematisch, wat ertoe heeft geleid dat 5 locaties van de geanalyseerde locaties er uitgehaald werden.
- Opleiding voor het personeel van de groendienst van de gemeenten Sint-Gillis en Vorst, inclusief een bezoek aan het project Petits Fruits van de stad Namen, twee snoei- en knipworkshops georganiseerd door het Centre d'Ecologie Urbaine in hun Pépinière Citoyenne en snoei- en onderhoudsworkshops.
- Aantal beplante meters na het 1e plantseizoen:
Vorst | Sint-Gillis | |
Hagen in semi-openbare zones | 436 meter | 257 meter |
Geplante hagen per inwoner [1] | 210 meter | 210 meter |
TOTAAL | 646 meter | 467 meter |
[1] Om het aantal beplante meters per inwoner te kunnen berekenen, gaan we ervan uit dat minstens 60% van de beplanting zal worden geplant en levensvatbaar zal zijn: er werden 700 beplantingen gedaan over een afstand van 700 meter. Dus 60% van 700 meter = 420 meter (verdeeld tussen Vorst en Sint-Gillis).
- Tip: Het is makkelijker om kleine fruitbomen te planten omdat er niet zoveel kennis voor nodig is als voor halfhoge en hoge bomen. Bovendien zijn kleine fruitbomen heel gemakkelijk te snoeien. Een gemeente (zoals Vorst) kan gemakkelijk zelfvoorzienend worden in het produceren van klein fruit, omdat het plantmateriaal in grote hoeveelheden beschikbaar is.
Fotobijlagen
(© De medewerkers van ARBRES en KleinPetitFruit)
Projet ARBRES (Vorst)
Projet KleinPetitFruit (St Gillis)
Voor aanplant | Na aanplant |
|
Meer info
Contactpersoon voor meer informatie
- Judith Charlier van de gemeente Vorst: jcharlier@forest.brussels
- Arnout Vandamme: avandamme@stgilles.brussels