Aangezien hun statuut niet wordt erkend als een beroep, hebben mandatarissen ofwel sociale zekerheid via hun beroep, als ze dat hebben, ofwel via een suppletief stelsel. Het geval van elke mandataris moet daarom geval per geval worden bekeken.

WETTELIJKE BASIS

  • Nieuwe gemeentewet

TOELICHTING

  1. Het stelsel in het algemeen

De mandatarissen kunnen onder twee stelsels vallen:

  • Ofwel genieten ze sociale bescherming dankzij het beroep dat ze naast hun mandaat uitoefenen;
  • ofwel hebben ze geen bijkomend beroep en hebben ze bijgevolg geen sociale zekerheid.

Lokale mandatarissen zonder sociale bescherming uit hoofde van een andere hoedanigheid of de uitoefening van een andere activiteit zijn “niet-beschermde lokale mandatarissen”. Zij genieten gedurende de uitoefening van hun mandaat een suppletief sociaal statuut en worden onderworpen aan de regelingen ziekte- en invaliditeit (geneeskundige verzorging en uitkeringen) en werkloosheid van het socialezekerheidsstelsel van de werknemers.

Het statuut van niet-beschermde lokale mandataris is daarom residueel en is van toepassing als de mandataris niet onder een ander socialezekerheidsstelsel valt.

De RSZ heeft een lijst opgesteld van gevallen waarin een mandataris als (niet-)beschermd wordt beschouwd[1].

Als er nog enige twijfel bestaat, kan de ziekte- en invaliditeitsverzekering van de mandataris een indicatie zijn dat deze regeling van toepassing is: als de mandataris uitsluitend wordt beschermd door de betaling van persoonlijke bijdragen aan het eigen ziekenfonds, dan wordt dit beschouwd als een onbeschermde mandataris en valt deze onder deze regeling. Het bestuur waar de lokale mandataris een mandaat heeft uitgeoefend, moet dus de verschuldigde persoonlijke bijdragen betalen[2].

  1. Het werkloosheidsstelsel

Mandatarissen zijn gedekt door de werkloosheid als hun statuut van niet-beschermde mandataris is aangegeven en als ze de relevante bijdragen betalen. Anders zouden ze niet gedekt zijn.

Een burgemeester of schepen die zich volledig aan het lokale mandaat heeft gewijd, zou volgens ons recht hebben op een werkloosheidsuitkering dankzij de door de gemeente betaalde bijdragen. Als dit het geval is, moet hij of zij zich binnen acht dagen na het einde van het mandaat bij Actiris laten inschrijven, voordat hij of zij een werkloosheidsuitkering aanvraagt bij een uitbetalingsinstantie (HVW of vakbond). 

De RVA laat ons weten dat de voorwaarden waaraan moet worden voldaan en de stappen die moeten worden ondernomen om een werkloosheidsuitkering te krijgen, afhangen van de vroegere situatie van de persoon in kwestie:

  • Als u in de voorgaande drie jaar een werkloosheidsuitkering hebt ontvangen, kunt u uw vroegere recht terugkrijgen. Meer informatie over dit onderwerp vindt u op informatieblad T39. Onder bepaalde voorwaarden, die u terugvindt op infoblad T67, is het mogelijk om een terugkeer naar de eerste periode van uitkering of een verlenging van de degressieve periodes te bekomen;
  • Als dit uw eerste aanvraag is, zijn de toelatingsvoorwaarden afhankelijk van uw leeftijd. Alle informatie over een eerste toelating vindt u in infoblad T31. 

In ieder geval moeten alle aanvragen worden ingediend via een uitbetalingsinstelling (vakbond of HVW).

Actiris bepaalt ook dat de gemeente een formulier C4 moet afgeven.

Als de mandataris een uittredingsvergoeding ontvangt, kan deze niet worden gecombineerd met een werkloosheidsuitkering, tenzij het bedrag van deze uitkering lager is dan de uittredingsvergoeding, in welk geval de mandataris het verschil op zijn verzoek zal ontvangen[3].

  • Meer informatie over de uittredingsvergoeding vindt u in onze fiche.

  1. Het pensioen van de niet-beschermde mandataris

De niet-beschermde lokale mandatarissen vallen niet onder de pensioenregeling voor werknemers in loondienst. De RSZ int geen pensioenbijdragen op het salaris van niet-beschermde lokale mandatarissen. Hun pensioen komt rechtstreeks ten laste van de administratie.

Bekijk de fiche

REFERENTIES

  • Rechtsleer
  1. Mendola, Le statut des mandataires locaux, Union des Villes et des Communes de Wallonie, 2e uitg., 2024.

[1] Een overzicht van de meest voorkomende situaties waarin een mandataris al dan niet als beschermd wordt beschouwd, is te vinden op de website van de RSZ.

[2] Nieuwe gemeentewet, art. 19, §7, 4e lid.

[3] Nieuwe gemeentewet, art. 19/1, §3, 2e en 3e lid.