Persbericht van de Federatie van Brusselse OCMW's en de Federatie van Waalse OCMW's. Een zuivere fusie van gemeenten en OCMW's is een maatregel van slecht bestuur, een onaanvaardbare achteruitgang van de toegang tot de basisrechten voor mensen die het moeilijk hebben en levert geen enkele meerwaarde in de strijd tegen deze problematiek.

 

De Federatie van Brusselse en de Federatie van Waalse OCMW's hebben vernomen dat een van de maatregelen van "goed bestuur" die de mogelijke meerderheidspartners momenteel bespreken, bestaat in de fusie van gemeenten en OCMW waarbij de OCMW-raad zou opgaan in de gemeenteraad.

Hoewel de onderliggende redenering op het eerste gezicht eenvoudig en verleidelijk lijkt (eenvoudigere structuren en minder ambtenaren), kan het in geen geval op die manier uitgevoerd worden, om verschillende redenen en effecten:

Risico op interferentie en toegenomen politisering van de maatschappelijke bijstand

De autonomie van het OCMW, die vastgelegd is in de organieke wet, was een bewuste keuze van de wetgever om de sociale bijstand en dienstverlening zo goed mogelijk te vrijwaren van de beleidskeuzes en debatten in de gemeenteraad. Zo had de toenmalige bevoegde minister tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet de nadruk gelegd op het feit dat het gemeentebestuur en het OCMW twee totaal verschillende instanties zijn. Terwijl de gemeenteraad een politiek orgaan is met een publiek karakter, moet de sfeer helemaal anders zijn in het OCMW omdat die voor andere opties staat. De relatieve autonomie van het sociale maakt dat het buiten de politieke strijd valt, waardoor het risico op politisering van de sociale bijstand vermeden wordt. Het feit dat de vergaderingen achter gesloten deuren verlopen, wat nodig is voor de bespreking van individuele situaties, is daarentegen gekoppeld aan totale transparantie voor alles wat het gebruik van het overheidsgeld betreft bij de presentatie, tijdens een openbare gemeenteraad, van de beleidsnota van de voorzitter en de rekeningen en begrotingen.

Onmogelijkheid voor de 'gemeenschappelijk' mandataris om de dubbele last te dragen

Of hij nu deel uitmaakt van gemeenteraad of OCMW-raad, de mandataris moet op de hoogte zijn van de uitgebreide en complexe regelgeving, die regelmatig evolueert. Anders worden er geen weloverwogen beslissingen genomen wegens tijdsgebrek, onvoldoende kennis van de wetgeving, onjuiste interpretatie van de dossiers, niet horen van de betrokkenen. Als men ook aandacht wil schenken aan het respect voor de privacy, zou men dus onvermijdelijk in de gemeente een 'sociaal comité' moeten creëren in plaats van de raad voor maatschappelijk welzijn.

Gebrek aan bewijs van financiële meerwaarde en schaalvoordeel

Aangezien beide beroepen berusten op een uiterst verschillende logica, zouden de diensten veeleer naast elkaar blijven bestaan dan dat er werkelijk sprake zou zijn van integratie.

Meer vergaderingen en concentratie van de macht

Er zou meer presentiegeld in dezelfde handen terechtkomen, omdat er meer dossiers behandeld moeten worden.

Vervaging van de expertise die de OCMW's reeds 40 jaar verwierven in de diensten, raderen en administratieve procedures eigen aan de gemeenten, in het nadeel van de dienst aan de bevolking en de steunzoekers.

In dezelfde gedachtenorde zou er een achteruitgang van het sociaal beleid te vrezen zijn, door een mogelijke concurrentiestrijd met andere gemeentelijke departementen waarin het OCMW zou terechtkomen.

Opeenvolgende aanpassingen van de uitgebreide regelgeving op gewestelijk, federaal niveau ... wat onhaalbaar is op korte termijn.

Ter herinnering, op 9 mei 2016 gaf de Raad van State een advies betreffende een vraag van minister Willy Borsus over de mogelijke fusie gemeente-OCMW. De Raad wijst erop dat de overheveling van de door de organieke OCMW-wet toegewezen opdrachten naar een andere overheid een invloed heeft op de verdeling van de bevoegdheden inzake sociale actie tussen federaal en Gewesten. Een wet met een bijzondere meerderheid zou dus noodzakelijk zijn. De gemeenteraadsleden moeten dus ook OCMW-raadslid blijven, wat een nieuwe cumul van functies met zich zou meebrengen.

In zijn recentste gewestelijk memorandum pleit de UVCW ook voor het behoud van de functionele autonomie van het OCMW (in het bijzonder de vergaderingen met gesloten deuren). De meeste gemeenten zijn er dus geen vragende partij voor.

Andere scenario's zijn mogelijk met het oog op de versterking van het goed bestuur en ten dienste van de mensen. De Federaties van OCMW's staan ter beschikking voor de bevordering van synergie tussen gemeenten en OCMW's op het vlak van de ondersteunende diensten en tussen OCMW's zelf volgens hun omvang en lokalisatie.

Samen met andere sociale actoren herhalen de Federaties van OCMW's nogmaals dat een zuivere fusie van gemeenten en OCMW's een teken van slecht bestuur zou zijn, een onaanvaardbare achteruitgang voor mensen die het moeilijk hebben in hun toegang tot basisrechten, en geen enkele meerwaarde zal bieden in de strijd tegen deze problematiek. Gezien de toenemende armoede in Wallonië en het takenpakket van de OCMW's zijn er andere dringende zaken en prioriteiten dan te raken aan de structuren die ijveren voor de verbetering van individuele situaties op het terrein.

De armoedecijfers tonen dat de OCMW's een cruciale rol spelen in de begeleiding van mensen die het moeilijk hebben en in het sociaal beleid op lokaal niveau. Een samensmelting met de gemeente zou neerkomen om een minimalisering van hun rol en zichtbaarheid, en zou aanzienlijke neveneffecten met zich meebrengen voor de ervaringen van bepaalde bevolkingscategorieën in Brussel en Wallonië.