[COVID-19] Rust- en verzorgingstehuizen: analyse van de wet betreffende de verplichte vaccinatie

Op 19 november 2021 heeft het federale kernkabinet een compromis bereikt over de verplichte vaccinatie. Wat voorziet deze laatste (?) versie? Een analyse van de Federatie van Brusselse OCMW's.

De Federatie verdedigde de verplichte vaccinatie voor het zorgpersoneel in ruime zin in haar brief van 14 september 2021. Daarin schreef ze het volgende:
“Het virus zal meer de ronde doen nu de vakantie afgelopen is, de scholen herbegonnen zijn en mensen meer binnen zitten omdat het buiten kouder wordt. Er is een reële vrees voor een vierde golf in de herfst, vooral in Brussel.”

1. Op 20 augustus bereikte het Overlegcomité een akkoord over het principe van de verplichte vaccinatie voor zorgverleners. Het samenwerkingsakkoord van 24 september 2021 voorziet op zijn beurt in een uitbreiding van het CST, met name in de rusthuizen.

2. De inwerkingtreding is vastgelegd op 1 januari 2022. Vanaf die datum beschikt elke gezondheidszorgbeoefenaar over “een vaccinatie tegen COVID-19 als voorwaarde voor het verkrijgen en het behouden van een visum of de registratie als gezondheidszorgbeoefenaar”.

De inwerkingtreding is vastgelegd op 1 januari 2022. Vanaf die datum beschikt elke gezondheidszorgbeoefenaar over “een vaccinatie tegen COVID-19 als voorwaarde voor het verkrijgen en het behouden van een visum of de registratie als gezondheidszorgbeoefenaar”.

De Raad van State kreeg een termijn van 30 dagen om een advies uit te brengen. Hierdoor dacht men dat de toepassing in het beste geval voor eind januari 2022 zou zijn.

De RvS heeft beslist om het wetsontwerp in verenigde kamers te bekijken. De juristen van de RvS hadden immers een heleboel vragen opgeworpen. De termijn voor het advies kan in dat geval verlengd worden tot 60 dagen. Kan: is dus facultatief voor de RvS. Het kabinet van de federale minister van Volksgezondheid heeft ons dit bevestigd.

We horen trouwens dat het advies voor 25 januari zou kunnen zijn. Maar dat is niet zeker.

In elk geval zal de verplichte vaccinatie er niet voor februari komen.
Vermoedelijk zal het zelfs voor maart zijn, gezien de nodige tijd om op de opmerkingen van de RvS te antwoorden en de eerbiediging van de parlementaire procedure.

De wet beoogt niet het voltallige zorgpersoneel, maar enkel de gezondheidszorgbeoefenaars.

De wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen van 10 mei 2015 heeft betrekking op de:
- artsen, tandartsen en apothekers
- kinesitherapeuten
- verpleegkundigen en verzorgers
- vroedvrouwen
- hulpverleners-ambulanciers
- klinisch psychologen en orthopedagogen
- paramedische beroepen

De lijst van paramedische beroepen staat in een Koninklijk besluit van 2 juli 2009 en heeft betrekking op de:

- ambulanciers voor het niet-dringend vervoer van patiënten,
- apothekers-assistenten
- audiologen
- bandagisten, orthesisten en prothesisten
- diëtisten
- ergotherapeuten
- mond- en tandhygiënisten
- logopedisten
- orthoptisten-optometristen
- podologen
- medisch laboratoriumtechnoloog
- technoloog in medische beeldvorming.

In geval van niet-vaccinatie zou de sanctie op termijn een schorsing zijn.

3. Zelfs na vaccinatie bieden de systematische toepassing van de nodige voorzorgsmaatregelen en het dragen van een mondmasker extra bescherming, zowel voor de patiënt als voor de gezondheidszorgbeoefenaar. Het voorontwerp doet op geen enkele manier afbreuk aan de verplichtingen/richtlijnen op gewestelijk niveau.

4. Bovendien is de uitzondering om medische reden, waarvoor een bewijs kan worden voorgelegd, erin opgenomen.

5. Er is een overgangsperiode van drie maanden vastgelegd. Gedurende deze periode “mag de gezondheidszorgbeoefenaar die nog niet beschikt over een vaccinatie tegen COVID-19 zijn praktijk enkel blijven voeren op voorwaarde dat:
- hij beschikt over een testcertificaat of een herstelcertificaat;
- hij de nodige beschermende maatregelen neemt waaronder minstens worden begrepen het dragen van een (mond)masker en andere hygiënische maatregelen in overeenstemming met de geldende richtlijnen zoals bepaald door de bevoegde overheden.”

Wat gebeurt er wanneer er niet aan deze voorwaarden wordt voldaan?

5.1. De werkgever zal aangepast werk moeten zoeken voor zijn werknemer. Aangepast werk is werk waarvoor voor de uitoefening ervan geen visum of registratie bij de FOD Volksgezondheid vereist is.

5.2. Als aangepast werk niet mogelijk is, wordt de arbeidsovereenkomst geschorst. Deze schorsing wordt gelijkgesteld met een schorsing van de arbeidsovereenkomst wegens tijdelijke overmacht. De verplichtingen van de partijen worden dus opgeschort.

Deze schorsing is voorzien tot 31 maart 2022 maar kan met zes weken worden verlengd als de werknemer vóór die datum een eerste vaccinatiedosis tegen het coronavirus liet toedienen.

Tijdens deze schorsing van de arbeidsovereenkomst zal de werknemer aanspraak kunnen maken op uitkeringen als tijdelijke werkloze als hij voldoet aan de toelaatbaarheidsvoorwaarden, met dien verstande dat hij niet kan worden beschouwd als werkloos wegens omstandigheden afhankelijk van zijn wil. Deze bepaling heeft als doel de werknemer te beschermen door hem toegang te geven tot vervangingsuitkeringen, en wordt gerechtvaardigd doordat gezondheidszorgbeoefenaars zich in een speciale situatie bevinden aangezien ze aan bijzondere verplichtingen onderworpen zijn om aan het werk te kunnen blijven.

5.3. Vanaf 1 april 2022, als de werknemer zijn functie niet meer mag uitoefenen omdat hij niet voldoet aan de bovengenoemde voorwaarden, wordt de arbeidsovereenkomst van rechtswege beëindigd, zonder opzeggingstermijn en zonder opzeggingsvergoeding. Daartoe deelt de werkgever de werknemer minstens 10 dagen op voorhand mee dat zijn arbeidsovereenkomst wordt beëindigd.

In dat geval zal de werknemer niet worden beschouwd als werkloos wegens omstandigheden afhankelijk van zijn wil en zal hij dus recht hebben op volledige werkloosheidsuitkeringen zonder sanctie, als hij voldoet aan de toelaatbaarheidsvoorwaarden. Deze bepaling is bedoeld om de partijen rechtszekerheid te bieden en om de werknemer te beschermen door hem toegang te geven tot vervangingsuitkeringen.

5.4. Als de werknemer dat wenst, kan hij zich verzetten tegen de beëindiging van zijn arbeidsovereenkomst op voorwaarde dat hij zijn werkgever hier vóór 1 april 2022 schriftelijk van op de hoogte brengt. In dat geval blijft de arbeidsovereenkomst zonder tijdslimiet geschorst, maar de werknemer kan de arbeidsovereenkomst nog altijd beëindigen zonder opzeggingstermijn en zonder opzeggingsvergoeding. Hij wordt dan beschouwd als werkloos wegens omstandigheden afhankelijk van zijn wil en kan dus door de RVA worden gesanctioneerd conform artikelen 52 tot 54 van het koninklijk besluit houdende de werkloosheidsreglementering.

5.5. De datum van 1 april 2022 wordt automatisch met zes weken verlengd als de werknemer zich vóór deze datum een eerste vaccinatiedosis liet toedienen.
De schorsing van zijn arbeidsovereenkomst loopt automatisch af zodra de werknemer zijn functie weer kan uitoefenen, bijvoorbeeld na vaccinatie.

6. Het toezicht op de verplichting tot vaccinatie gebeurt door de directeur-generaal van de FOD Volksgezondheid.

Als de directeur-generaal vaststelt dat een gezondheidszorgbeoefenaar die over een visum beschikt, zich niet liet vaccineren tegen COVID-19 of zich geen herhalingsdosis liet toedienen, dan stuurt hij onverwijld via aangetekend schrijven een waarschuwing waarin hij de gezondheidszorgbeoefenaar meedeelt:
1° dat hij moet beschikken over een vaccinatie tegen COVID-19 of een herhalingsdosis moet hebben gekregen om zijn visum of registratie te behouden;
2° dat werd vastgesteld dat de gezondheidszorgbeoefenaar niet aan deze verplichting voldoet en bijgevolg het visum of registratie dreigt te verliezen;
3° dat de gezondheidszorgbeoefenaar zijn gemotiveerde opmerkingen aan de directeur-generaal kan bezorgen binnen een termijn van 14 dagen na verzending van het aangetekend schrijven.

Na ontvangst van de eventuele opmerkingen van de betrokken gezondheidszorgbeoefenaar en uiterlijk binnen 14 dagen na het verstrijken van de termijn bedoeld in 3°, neemt de directeur-generaal een gemotiveerde beslissing omtrent de schorsing van het visum of de registratie. Deze beslissing wordt onverwijld aan de betrokken beroepsbeoefenaar toegestuurd via aangetekend schrijven en gaat in op de dag na verzending van het aangetekend schrijven.

De directeur-generaal beëindigt de schorsing van het visum of de registratie zodra hij vaststelt dat de gezondheidszorgbeoefenaar beschikt over een vaccinatie tegen COVID-19 of een herhalingsdosis liet toedienen. De betrokken gezondheidszorgbeoefenaar wordt onverwijld via aangetekend schrijven op de hoogte gebracht van de beëindiging van de schorsing die ingaat op de datum van de voornoemde vaststelling door de directeur-generaal.

In voorkomend geval kan het aangetekend schrijven telkens worden vervangen door een bericht via de e-box als de betrokken gezondheidszorgbeoefenaar zijn e-box heeft geactiveerd.

Gelijkaardige maatregelen zijn voorzien wanneer de gezondheidszorgbeoefenaar tewerkgesteld is op grond van een samenwerkingsovereenkomst als zelfstandige. Er kan dan een overbruggingsrecht van toepassing zijn ter vervanging van de werkloosheidsuitkering.