Vragen over PFAS

Gezien de recente situatie met betrekking tot PFAS is Leefmilieu Brussels meermaals ondervraagd door de Brusselse gemeenten, en meer in het bijzonder over de PFAS-kaart gepubliceerd door Leefmilieu Brussel.

1.Wat zijn PFAS en waar komen ze voor ?

PFAS zijn door de mens gemaakte verbindingen die niet van nature voorkomen. Er zijn er in totaal ongeveer 10.000 en ze worden gebruikt voor hun anti-aanbak-, hun water- en vetafstotende eigenschappen en hun weerstand tegen grote hitte.

Deze verbindingen zijn bijna overal te vinden: in textiel, elektronica, auto's, de luchtvaart, de bouw, blusschuim, alsook in waterdichte kleding, autostoelen, tapijten en bekleding, tandpasta, bakpannen met anti-aanbaklaag, vuilafstotend papier, cosmetica en vele andere.

2. Wat is het gevaar van PFAS ?

PFAS worden nooit afgebroken, ze zijn naar verluidt ‘eeuwig’ en stapelen zich op in zowel het menselijk lichaam als in dieren.

PFAS zijn hormoonontregelaars. Ze verstoren de lever- en schildklierfunctie, veroorzaken kankers en verminderen de vruchtbaarheid.

3. Er zijn verschillende PFAS-kaarten te vinden op internet, waaronder die van Le Monde! Welke kaart moet ik als inwoner van Brussel raadplegen ?

Voor informatie over de toestand van PFAS in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, is het de PFAS-kaart van Leefmilieu Brussel die geraadpleegd moet worden.

4. Hoe weet ik of mijn grond/moestuin (mogelijks) verontreinigd is met PFAS ?

U kunt de PFAS-kaart, die door Leefmilieu Brussel is opgesteld, raadplegen door te zoeken op basis van het adres van een site.

De kaart toont de percelen waar een risico van vermoeden van PFAS-verontreiniging bestaat. Het risico is gekoppeld aan een uitbating en/of activiteit die heeft plaatsgevonden op het perceel en die geleid zou kunnen hebben tot PFAS-emissies in de bodem of het grondwater.

Het gaat dus om een vermoeden van verontreiniging en niet om een vastgestelde verontreiniging. Alleen een nauwgezet onderzoek van de historiek van de site en, in voorkomend geval, bodem- en/of grondwateranalyses kunnen de aanwezigheid van een PFAS-verontreiniging bevestigen of uitsluiten.

De kaart toont ook de PFAS-analyses waarover Leefmilieu Brussel reeds beschikt. De geanalyseerde punten worden weergegeven door cirkels (bodemanalyse) of driehoeken (grondwateranalyse).

5. Mijn terrein staat op de PFAS-kaart, hoe weet ik of het echt vervuild is met PFAS ?

Als u de aanwezigheid van PFAS op uw perceel wilt bevestigen of uitsluiten, raden wij u aan een bodemonderzoek te laten uitvoeren door een bodemverontreinigingsdeskundige. De lijst van deskundigen kan geraadpleegd worden op de website van Leefmilieu Brussel : https://app.leefmilieubrussel.be/lijsten/?nr_list=EPS0001

Als er sprake is van verontreiniging, zal de deskundige, afhankelijk van de locatie en de omvang van de verontreiniging, gebruiksbeperkingen bepalen die zullen moeten nageleefd worden, bijvoorbeeld : geen moestuin aanleggen, het plaatselijke grondwater niet oppompen en het niet gebruiken voor welk doeleinde dan ook (besproeien gewassen, de was doen, enz...).

6. De grond in mijn moestuin is mogelijks verontreinigd met PFAS want het ligt op (of in de buurt van een perceel op) de PFAS-kaart. Mag ik het fruit en de groenten uit mijn moestuin nog steeds eten ?

Als u de aanwezigheid van PFAS op uw perceel wilt bevestigen of uitsluiten, raden we u aan een bodemstaal te laten analyseren aan de hand van de stappen die in de volgende gids worden beschreven:

https://leefmilieu.brussels/burgers/wetgeving/verplichtingen-en-vergunn…

Zodra u uw analyserapport ontvangt, stuurt u het naar de bodemfacilitator van Leefmilieu Brussel (02/775 75 75 of soilfacilitator@leefmilieu.brussels) om u te helpen de resultaten te begrijpen en u de aanbevelingen die u dient op te volgen te verstrekken.

In afwachting raden wij u aan de volgende preventieve maatregelen te respecteren om eventuele risico's voor uw gezondheid te beperken :

- Varieer uw voeding voldoende, zowel wat betreft het soort voedsel dat u eet als waar het vandaan komt ;

- Spoel uw groenten en fruit altijd af met lauw water ;

- Gebruik geen grondwater (putwater) om uw moestuin te besproeien; gebruik regenwater of kraantjeswater.

7. Mijn grond is verontreinigd of wordt verondersteld verontreinigd te zijn met PFAS. Mag ik kraanwater drinken ?

97% van het Brusselse leidingwater wordt geproduceerd in Wallonië, slechts 3% van het leidingwater wordt geproduceerd in het Terkamerenbos en het Zoniënwoud. Sinds begin 2023 wordt de kwaliteit van het leidingwater maandelijks gecontroleerd door Vivaqua. Nergens in Brussel werd de toekomstige Europese drinkwaternorm (=100ng/l) overschreden. Alle maandelijkse analyseresultaten zijn voor iedereen beschikbaar op de website van Vivaqua.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Vivaqua.

8. Ik woon in de buurt van een site die verontreinigd is of mogelijks verontreinigd is met PFAS. Wat moet ik doen ? Wordt ik hiervan op de hoogte gebracht ?

Alle PFAS-resultaten staan op de PFAS-kaart en kunnen dus altijd door iedereen worden geraadpleegd. Deze kaart wordt automatisch bijgewerkt zodra Leefmilieu Brussel PFAS-analyses van de deskundigen ontvangt.

U hoeft niets te doen, maar als u de aanwezigheid van PFAS op uw perceel wilt bevestigen of uitsluiten, raden we u aan een bodemstaal te laten analyseren aan de hand van de stappen die in de volgende gids worden beschreven:

https://leefmilieu.brussels/burgers/wetgeving/verplichtingen-en-vergunn…

9. Ik ben van plan om mijn tuin opnieuw aan te leggen en nieuwe grond te gebruiken, waar moet ik op letten?

U kunt de aannemer die de nieuwe grond brengt, vragen om een analysecertificaat mbt zware metalen, koolwaterstoffen en PFAS, en u kunt ook altijd hulp krijgen van de bodemfacilitator van Leefmilieu Brussel (02/775 75 75 of soilfacilitator@leefmilieu.brussels).