Overzicht van de relevante Europese programma's

De integratie van migranten en vluchtelingen is brandend actueel in het Brusselse gewest. Er bestaan verschillende Europese fondsen om de integratie en sociale inclusie van onderdanen van derde landen, zoals Oekraïners, te bevorderen.

Dit artikel biedt een selectie van relevante Europese programma’s en projectoproepen voor de Brusselse gemeenten en OCMW’s. De hyperlinks verwijzen naar fiches in de gegevensbank subsidies, voor meer preciseringen. 

Voor snelle maatregelen op het vlak van integratie (“early integration”)

Het AMIF-programma

Het AMIF (Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie) is gericht op een efficiënte omgang met migratiestromen, alsook op de ontwikkeling van een geïntegreerde aanpak op het gebied van asiel, migratie en integratie. De maatregelen op het vlak van integratie, asiel en opvang, die op Belgisch niveau geregeld worden, belangen gemeenten en OCMW’s aan en financieren lokale projecten. Als spiegel van de verdeling van de bevoegdheden in België beheert het federaal niveau het luik opvang en een residueel deel van het luik integratie, dat voornamelijk beheerd wordt door de gewesten en gemeenschappen. De federale projectoproepen financieren het onthaal en de integratie van mensen met psychosociale problemen. De Franse gemeenschap steunt projecten in verband met het leren van talen, cursussen burgerschap en andere initiatieven (zie fiche voor meer details).

Een ander deel van het AMIF wordt beheerd door de Europese Commissie en financiert transnationale projecten die bijzonder interessant zijn voor de lokale besturen, met name de integratienetwerken (cf. fiche projectoproep). De transnationale projecten zijn opgesplitst in projecten voor de uitwisseling van goede praktijken of capaciteitsopbouw en meer operationele projecten.

Onder coördinatie van de Raad van Europese Gemeenten en Regio's (CEMR) neemt Brulocalis deel aan het project "IncluCities". Hier zijn acht Europese steden betrokken, waaronder Brussel en Schaarbeek. Voor de twee Brusselse gemeenten zal dit project leiden tot de oprichting van digitale loketten die de integratie van migranten en vluchtelingen op hun grondgebied zullen bevorderen.

Voor maatregelen op het vlak van integratie op middellange en lange termijn

ESF+

Voor lokale projecten gericht op de mens is het Europees Sociaal Fonds+ (ESF+) het voornaamste fonds voor de integratie van mensen uit een derde land en meer bepaald voor hun socioprofessionele inschakeling.

In het BHG hebben de OCMW’s toegang tot ESF+ hoofdzakelijk dankzij het partnerschipkader met Actiris dat de Federatie van Brusselse OCMW’s heeft onderhandeld.

Andere Brusselse spelers hebben dan weer baat bij het programma ESF+ Wallonië-Brussel dat onderwijs en jeugdprojecten financiert.

Het programma “Burgers, Gelijkheid, Rechten en Waarden”


Het nieuwe programma “Burgers, Gelijkheid, Rechten en Waarden” ondersteunt de organisaties uit het maatschappelijk middenveld en andere belanghebbenden zoals de lokale besturen waarbij democratische en burgerparticipatie worden aangemoedigd.

De projectoproep voor het bevorderen van gelijkheid en het bestrijden van racisme, vreemdelingenhaat en discriminatie is uitermate interessant voor de OCMW’s. Het ondersteunt transnationale projecten die de uitwisseling van goede praktijken, het opstellen en uitvoeren van actieplannen, capaciteitsopbouw, onderzoek en sensibiliseringsactiviteiten combineren.

De oproepen voor stedenbanden en netwerken tussen steden, die ieder jaar andere prioriteiten hebben, zijn bedoeld om uitwisselingen tussen lokale besturen op het vlak van de integratie van migranten te financieren. Het voormalige programma "Europe for Citizens" (2014-2020), de voorloper van het programma “Burgers, Gelijkheid, Rechten en Waarden”, financierde hierover trouwens een project onder leiding van de gemeente Etterbeek (zie "CRISCO").

Erasmus +

Een ander interessant programma voor de lokale besturen is "ERASMUS+", het EU-programma voor onderwijs, opleiding, jeugd en sport voor de periode 2021-2027. Het programma is er niet alleen voor jongeren, maar ook voor volwassenen.

In deze nieuwe programmeringsperiode legt Erasmus+ de nadruk op inclusie en diversiteit. Kernactiviteit 2 van het programma ondersteunt de samenwerking tussen organisaties en instellingen met het oog op het ontwerpen, overdragen of toepassen van innoverende praktijken. Binnen deze logica worden er twee soorten partnerschappen voorgesteld waarbinnen organisaties samen kunnen werken, leren en ontwikkelen: samenwerkingspartnerschappen en kleinschalige partnerschapppen. Het doel daarvan is de deelname van minder ervaren organisaties aan te moedigen, de integratie van kansarme doelgroepen te ondersteunen, een actief Europees burgerschap te bevorderen en de Europese dimensie naar het lokale niveau te brengen.

Het project "LEI – Langues européennes d’intégration", gefinancierd door Erasmus+ (2014-2020) en gecoördineerd door het Huis van de Vrouw (een dienst van de gemeente Schaarbeek) stimuleerde het leren van het Frans als een middel voor de integratie van migranten en vluchtelingen. Hierdoor konden buitenlanders niet alleen leren zich in het Frans uit te drukken, maar kregen zij ook toegang tot een cultuur, haar rechten en haar gebruiken.

Inspiratie uit Europese projecten

Tot slot is het ook mogelijk om voor Brusselse projecten inspiratie te vinden in bestaande Europese projecten of praktijkvoorbeelden.

In het bijzonder kan het volgende worden vermeld:

  • De website " Integrating Cities.eu " bundelt publicaties van verschillende Europese projecten over de integratie door Eurocities, de vereniging van Europese steden (waarvan de stad Brussel en het Brussels Gewest deel uitmaken).
  • Ruimer is het Europees integratieportaal een goudmijn voor inspiratie rond alle mogelijke acties omtrent integratie van migranten en vluchtelingen in Europa en in de verschillende lidstaten, en worden er goede praktijkvoorbeelden voorgesteld op de interactieve kaart, wat het zoeken naar Europese partnerschappen kan vergemakkelijken.