Synthese van de voornaamste elementen van de hervorming die de ordonnanties ter verbetering van het bestuur en de transparantie in Brussel doorvoeren.

Van de vier voorstellen van ordonnantie terzake bleven de twee teksten betreffende de decumul nog in behandeling bij de publicatie van deze tekst (8/12/2017), terwijl de andere twee betreffende de regels inzake transparantie en deontologie goedgekeurd werden op 1 december 2017:
  •  gezamenlijke ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie betreffende de transparantie van de bezoldigingen en voordelen van de Brusselse openbare mandatarissen (hierna de ordonnantie "transparantie")
  •   gezamenlijke ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie houdende de oprichting van een Brusselse Deontologische Commissie (hierna de ordonnantie "deontologische commissie")


Analyse



1. Transparantie & deontologie



Hoewel de ordonnantie 'transparantie' de grote oriëntaties van de huidige tekst behoudt , preciseert ze deze op het vlak van aansprakelijkheid en sancties in geval van overtreding.

1.1. TOEPASSINGSGEBIED



De huidige regelgeving is vaag betreffende de precieze bestemmelingen van de norm. De ordonnantie 'transparantie' brengt verduidelijking door de lijst op te stellen van de mandatarissen op wie de bepalingen van toepassing zijn.

Worden beoogd:
- burgemeesters en schepenen
- gemeenteraadsleden
- OCMW-raadsleden
- voorzitters en leden van het vast bureau
- leden van een bestuurs-, beheers- of adviesorgaan van een gewestelijke of lokale openbare instelling of beide of bicommunautaire

Zijn ook inbegrepen, alle indirecte bestuurswijzen:
- gemeentelijke vzw
- meergemeenten-vzw
- autonome gemeentelijke regie
- intercommunale
- personen aangesteld door de regering en/of het Verenigd College om deze te vertegenwoordigen in de raad van bestuur van elke structuur met rechtspersoonlijkheid

1.2. BEZOLDIGING



De maximale totale bezoldiging is begrensd op 150 % van de parlementaire uitkering die de leden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers genieten.

Deze begrenzing geldt voor de cumul van het mandaat met:
- een Europees kiesmandaat
- een federaal kiesmandaat
- een communautair kiesmandaat
- een gewestelijk kiesmandaat
- een bicommunautair kiesmandaat
- een gemeentelijk kiesmandaat
- een uitvoerend mandaat in een internationale instantie
- een uitvoerend mandaat in een federale openbare instelling
- een communautair uitvoerend mandaat
- een uitvoerend mandaat in elke andere privé- en overheidsstructuur die onderworpen is aan de wetgeving betreffende de overheidsopdrachten
- een mandaat in elke andere privé- en overheidsstructuur, uitgeoefend na aanstelling door de Regering en/of het Verenigd College om er die te vertegenwoordigen
- elke afgeleid mandaat , al dan niet een kiesfunctie, van de voornoemde mandaten en functies.

Indien het maximumbedrag overschreden wordt, wordt er een vermindering doorgevoerd als volgt:

- De vermindering wordt toegepast op bezoldigingen, vergoedingen en wedden die ontvangen worden als burgemeester, schepen, gemeenteraadslid, OCMW-raadslid, voorzitter of lid van het vast bureau van het OCMW, ten belope van maximum 50 % van de parlementaire vergoeding ontvangen door de leden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en vervolgens in voorkomend geval tot 100 % van de bezoldigingen van de andere mandaten beoogd bij de ordonnantie.

- Voortaan wordt de maatregel toegepast zonder de betrokken mandataris te horen. De betrokkene kan wel vragen om gehoord te worden door het controleorgaan, de cel Transparantie van het Brussels Parlement.

- Tot slot is het verboden voor de mandataris om onrechtstreeks bezoldigd te worden via een andere natuurlijke of rechtspersoon, op straffe van strafrechtelijke sanctie, onverkiesbaarheid bij de volgende verkiezingen en een verbod om vertegenwoordigd te worden in een functie in een openbare instelling.
 

2. VERPLICHTE BEKENDMAKING: JAARVERSLAG EN BEKENDMAKING OP DE GEMEENTEWEBSITE



Er moet ook steeds een jaarverslag ingediend worden betreffende de mandatarissen die onderworpen zijn aan de ordonnantie 'transparantie'. Een bij naam aangestelde persoon is verantwoordelijk voor de indiening van dit verslag. De tekst moet een gedetailleerd overzicht bevatten van de aanwezigheden op de vergaderingen en een lijst van de door elke gemeente toegekende subsidies, met precisering van hun bestemmelingen en de bedragen in kwestie. Het verslag wordt bovendien gehecht aan de rekeningen en bekendgemaakt op de website van de betrokken instellingen.

De burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters zijn verplicht om op de website van de gemeente een volledige lijst bekend te maken van al hun politieke mandaten, alsook alle daaraan gekoppelde bezoldigingen en voordelen van alle aard, alsook van alle activiteiten die ze privé uitoefenen.


3. TOEZICHT EN SANCTIES: DE DEONTOLOGISCHE COMMISSIE



De naleving van het nieuwe stelsel zal gecontroleerd worden door de Brusselse Deontologische Commissie, waarvan de oprichting, de taken, de samenstelling, de organisatie en de werking vastgelegd worden in de ordonnantie 'deontologische commissie'. Zij zal haar eigen code opstellen en wordt bevoegd om adviezen en aanbevelingen uit te vaardigen op het vlak van ethiek en deontologie, op verzoek van een mandataris, parlementsleden, regeringsleden, particulieren of op eigen initiatief. De adviezen zullen naar gelang het geval vertrouwelijk zijn of bekendgemaakt worden, al dan niet anoniem.

De Brusselse Deontologische Commissie wordt de nieuwe bevoegde overheid voor de sanctionering van parlementsleden bij niet-naleving van het reglement van het Parlement.

De ordonnantie 'transparantie' tot slot legt een nieuwe controleprocedure vast die tot zware sancties kan leiden:

- Indien de mandataris de regels voorzien bij de ordonnantie 'transparantie' schendt, kan de Brusselse Deontologische Commissie in een eerste fase een boete opleggen van 10 tot 50 % van het totaalbedrag van de bezoldigingen, voordelen en representatiekosten van 1 maand en vervolgens een inhouding op alle bezoldigingen, vergoedingen en representatiekosten tot 50 à
100 % gedurende 3 tot 12 maanden.

- Er werd ook voorzien in een strafrechtelijke bepaling, die een gevangenisstraf oplegt van 1 maand tot 3 jaar, onverkiesbaarheid bij de eerstvolgende verkiezingen en een onmogelijkheid om vertegenwoordigd te worden in een functie in een openbaar orgaan, aan elke mandataris die de voorschriften van de ordonnantie 'transparantie' schendt.


4. INWERKINGTREDING



De ordonnantie treedt in werking op 1 december 2018, maar wijzigt reeds de ordonnantie van 2006 als overgangsmaatregel, zodat de in artikel 7 bedoelde overheden een jaarverslag indienen betreffende het jaar 2017. Dat moet uiterlijk op 30 juni 2018 ingediend zijn.