Op woensdag 23 november heeft Brulocalis een workshop georganiseerd over wijkraden, burgervergaderingen en soortgelijke inspraakmogelijkheden. Dat past in het kader van haar activiteiten op het vlak van lokale en participatieve democratie.

Wij kregen verschillende presentaties van lokale initiatieven in de gemeenten Oudergem, Etterbeek en Sint-Gillis en ook een presentatie van een initiatief van het OCMW van Sint-Gillis. Daarbij kwam aan bod: het functioneren van dergelijke inspraak, de context, de uitdagingen en de resultaten. Aan de workshop namen 32 deelnemers uit 16 gemeenten deel.

De laatste jaren is er namelijk sprake van hernieuwde interesse en een groot aantal initiatieven op het gebied van burgerparticipatie. De opeenvolgende crises hebben duidelijk gemaakt dat het beeld van de democratie aboluut opgepoetst moet worden, dat het nodig is haar nieuw leven in te blazen en de band tussen politiek en burger te herstellen.

Zonder de pretentie of het voornemen te hebben een volledig beeld te schetsen van de burgerparticipatie in het Brussels Gewest (die niet beperkt is tot de wijkraden), brachten de sprekers enkele zeer concrete voorbeelden van hun ervaringen ter tafel. De bedoeling was om goede praktijken uit te wisselen en te delen en bij elkaar inspiratie te vinden.

We bezorgen hieronder enkele algemene aanbevelingen die tijdens de interventies uitgesproken zijn geweest. Deze lijst wil niet beweren volledig te zijn en er is geen volgorde van belangrijkheid. Het is de bedoeling een kort overzicht te geven van de conclusies van de besprekingen tijdens de workshop: 

  1. Zorgen dat het college betrokken is en ook alle gemeentediensten warm maken, aangezien zij hoogstwaarschijnlijk, afhankelijk van de projecten die door de mensen uitgekozen zijn, zullen moeten meewerken;
  2. Zorgen voor een lijst van reservedeelnemers voor het geval dat een of meer deelnemers de vergaderingen niet kunnen bijwonen;
  3. Een getrapte loting voor een betere vertegenwoordiging van de bevolking;
  4. Een externe facilitator inschakelen om deskundig en neutraal advies te geven, maar ook om te helpen bij de voorbereiding en organisatie van de vergaderingen, zodat er een “buffer” ontstaat. 
  5. Het is van belang dat de facilitator erop toeziet dat iedereen meedoet, en vooral de meer verlegen en/of teruggetrokken mensen, degenen die geen Frans of Nederlands spreken, enz. 
  6. Bijzondere aandacht moet er zijn voor wanneer dergelijk initiatief gelanceerd wordt (vóór de zomervakantie wordt niet aanbevolen);
  7. Het is aangeraden het college, maar ook de verschillende betrokken diensten, op de hoogte te houden van de besprekingen in de wijkraad en een regelmatige follow-up te organiseren. In de praktijk kan het gebeuren dat één dienst betrokken is bij de uitvoering van het project dat door de wijkraad is geselecteerd, maar dat het project na verloop van tijd verandert en dat andere diensten zich gaandeweg bij het project moeten aansluiten;
  8. Het is van wezenlijk belang te verduidelijken en duidelijk te communiceren tot waar de handelingsbevoegdheid reikt van dergelijke initiatieven is. Bijvoorbeeld: Wat is een aanbeveling? Is de gemeente verplicht die te volgen? Het is geen manier om de politiek te vervangen. Ieders rol moet duidelijk zijn voor alle betrokkenen bij het project;
  9. Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan het toegepaste educatieve proces, zodat de burgers een beter inzicht krijgen in de problematiek, de werking en de beperkingen van de gemeente en, omgekeerd, de politici een beter inzicht krijgen in de behoeften en verwachtingen van hun burgers;
  10. De processen die samen met de burgers zijn ingeleid, moeten worden geëvalueerd aan de hand van relevante indicatoren;
  11. De vergaderingen kunnen worden gekanaliseerd door vooraf met de burgers 2-3 thema's vast te stellen waaraan de wijkraad zal werken;
  12. Deze bijeenkomsten moeten ook aangenaam zijn. Dat is essentieel voor de loyaliteit van het publiek. Dankzij deze bijeenkomsten kunnen burgers uit dezelfde wijk/gemeente elkaar leren kennen en van gedachten wisselen over de specifieke problemen van de desbetreffende wijk.