Op vraag van Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt heeft Brulocalis op 23 mei een advies uitgebracht over het voorontwerp van ordonnantie tot vaststelling van het juridisch stelsel van de weg.

1. Situering

Op 15 december 2022 heeft de regering in eerste lezing het voorontwerp van ordonnantie tot vaststelling van het juridisch stelsel van de weg goedgekeurd.

Het voorontwerp van ordonnantie heeft hoofdzakelijk betrekking op het statuut van de gewestwegen en regelt alleen de gemeentewegen voor zover het niet anders kan wanneer over een aspect van de gewestwegen wordt beslist.

Het gaat hier om niet onbelangrijke wijzigingen. De regering wijzigt heel wat zaken met gevolgen voor het dagelijks beheer van het grondgebied door een gemeente, voor haar financiën en voor de organisatie van activiteiten (zoals markten, rommelmarkten en kermissen).

Hieronder volgt een overzicht van een aantal van onze opmerkingen. Voor de rest verwijzen we naar ons uitvoerig advies. 

2. Private bezetting en gevolgen voor de gemeentelijke politiebevoegdheid

Een van de belangrijkste gevolgen voor de lokale besturen zijn onder andere de veranderde regels voor het verlenen van toestemming voor de private bezetting van het gewestelijke openbare domein.

De politiebevoegdheid van de gemeenten op de openbare weg wordt in dat verband ontegensprekelijk ingeperkt.

Voor de private bezetting van een gewestelijke weg zal voortaan systematisch een dubbele administratieve vergunning nodig zijn: de gewestelijke vergunning van de beheerder en de gemeentelijke bezettingsvergunning van de desbetreffende gemeente. Dat is nu nog anders [1]. Dus indien de beheerder de domeinvergunning weigert voor een gewestweg, dan wordt het eerder verleende besluit van de gemeente nietig.

De beperkte politiebevoegdheid van de gemeenten op de openbare weg, in het kader van de private bezetting van het gewestelijk openbaar domein, vloeit dus voort uit het vervallen van de gemeentelijke vergunning in geval van intrekking of weigering van de gewestelijke vergunning.

3. Retributies

Er is nu een rechtsgrondslag voor de vaststelling van gewestelijke en gemeentelijke heffingen voor de bezetting van de openbare weg.

De regering krijgt echter de bevoegdheid om heffingen vast te stellen voor zaken die onder de bevoegdheid van de lokale besturen vallen, wat een disproportionele inbreuk vormt op het principe van de lokale autonomie.

4. Gebruiksrecht op de gemeenteweg

Het voorontwerp van ordonnantie voorziet ook nog in een gebruiksrecht van het Gewest op gemeentewegen in het kader van een project van gewestelijk openbaar belang gelegen op gemeentewegen.

Naast het ontbreken van een duidelijke omschrijving voor “project van gewestelijk openbaar belang”, ontbreekt hier ook een wederkerig gebruiksrecht voor de gemeenten.

Besluit

Gezien het voorontwerp voor de gemeenten heel wat nadelige gevolgen heeft, wilde Brulocalis haar leden informeren en hen voorlichten over de geplande wijzigingen.

 

[1] Voor het verlenen of weigeren van een parkeervergunning (bijvoorbeeld voor het plaatsen van een tijdelijk terras) is het lokale bestuur altijd het bevoegde gezag, zelfs als het betreffende pand niet tot het openbaar domein van het gemeentebestuur behoort. De bevoegde gemeentelijke autoriteit is de burgemeester.
 

Zie ook