De ordonnantie van 22 februari 2024 wijzigt de Nieuwe Gemeentewet op een aantal plaatsen.

Dit gaat in het bijzonder over (i) de afschaffing van de ambtskledij voor burgemeester en schepenen, (ii) het inzagerecht van gemeenteraadsleden, (iii) de procedures en de openbaarheid van de vergaderingen van de gemeenteraad, (iv) de invoering van een uitzondering op de geheime stemming voor de verkiezing van schepenen, (v) de uitdrukkelijke herinvoering van de wettelijke bevoegdheid van de gemeenteraad inzake retributies en (vi) de invoering van het recht tot indiening van verzoekschriften en het recht op bemiddeling voor de burgers.

Inwerkingtreding:

Deze wijzigingen zijn sinds 7 maart van kracht, met uitzondering van twee wijzigingen die op 26 april van kracht worden. Het gaat om deze wijzigingen: 

  • de verplichting om bij elk agendapunt waarbij een besluit wordt genomen een ontwerpbesluit te voegen en;
  • de verplichting om ontwerpbesluiten en synthesenota's openbaar te maken (tenzij deze documenten persoonsgegevens bevatten).

In het kort:

1. De afschaffing van de ambtskledij voor burgemeester en schepenen (art. 21, 2e lid NGW) 

Voortaan is de sjerp het enige onderscheidend teken dat door burgemeesters en schepenen wordt gedragen. Het begrip ambtskledij is uit de Nieuwe Gemeentewet gehaald (zie onze praktische fiche over het dragen van de sjerp).

2. Het inzagerecht van de gemeenteraadsleden (art. 84 NGW)

Gemeenteraadsleden hebben nu ook het recht om kopieën van documenten te krijgen. Er is nu bepaald dat: 

  • De gemeenteraadsleden hebben elektronisch toegang tot de notulen van het college. Papieren exemplaren kunnen nog steeds worden ingezien op het secretariaat van het college. Het college moet elk raadslid op de hoogte brengen van de publicatie van de notulen.
  • Raadsleden kunnen ook verzoeken om elektronische verzending (indien mogelijk) van besluiten en documenten met betrekking tot het bestuur van de gemeente.

De verplichting tot beroepsgeheim in de zin van het Strafwetboek wordt uitdrukkelijk vermeld.

3. De procedures en de openbaarheid van de vergaderingen van de gemeenteraad (art. 87 en 87bis)

Voor de gemeenteraadsleden (art. 87 NGW): De NGW specificeert momenteel dat agendapunten duidelijk genoeg moeten worden aangegeven. Zij kunnen zo nodig worden aangevuld met een verklarende synthesenota. Voortaan moet bij elk agendapunt van de gemeenteraad waarover een besluit moet worden genomen, ook een ontwerpbesluit worden gevoegd. 

Voor de burgers (art. 87bis): ontwerpbesluiten en syntheses (tenzij ze persoonsgegevens bevatten) moeten uiterlijk de dag voor de vergadering van de gemeenteraad op de website van de gemeente worden gepubliceerd, zodat het publiek ze kan inzien.

4. De verkiezing van de schepenen (art. 100 NGW)

Er wordt een uitzondering op de geheime stemming ingevoerd voor de verkiezing van een schepen.

5. De wettelijke bevoegdheid van de gemeenteraad inzake retributies (art. 117 NGW)

Brulocalis heeft meermaals de aandacht van de gewestelijke en federale wetgevers kunnen vestigen op de nood aan een wettelijke basis voor de inning van retributies, in het belang van de billijkheid, wettelijkheid en rechtszekerheid, en om de naleving van de Belgische Grondwet te verzekeren. Onze opmerkingen zijn overgekomen en we zijn blij met de wijzigingen die zijn voorgesteld.

De ordonnantie voegt uitdrukkelijk toe aan artikel 117 van de NGW dat de gemeenteraad bevoegd is om retributies te heffen. Gemeenten krijgen dus een algemene bevoegdheid om een retributie te heffen en zijn niet langer verplicht om een specifieke wettelijke basis te vinden voor het vaststellen van elke retributie.

6. Nieuwe rechten voor de burger

Er is een nieuwe titel toegevoegd specifiek in verband met de inspraak. Naast wijzigingen in het interpellatierecht introduceert de ordonnantie het recht voor burgers om een verzoekschrift in te dienen en het recht op bemiddeling.

Zie ook